Tuesday, March 17, 2015

Գիշերը

     Հիշում եմ`որքան եմ երազել քո մասին,որ գաս, մնաս կողքիս, սիրես, սիրես ինձ,ինչպես ես քեզ, անմոռաց,կուրորեն,սիրես սիրելու համար:Քանիսին եմ վանել ինձնից, քանիսին նեղացրել, կոտրել: Սպասել եմ երկար,որ վերադառնաս,կրկին նվիրես քո տաք համբույրները,փարվես քնքշորեն ու սիրես...


   Կոտրել եմ այն մեկին,ով լուռ սիրում էր ինձ,ում կողքին միշտ ժպտում էի,քանզի նա իր արարքներով թույլ չէր տալիս տխրել: Նա նվիրված էր ինձ, գնահատում էր ու շրջապատում ուշադրությամբ: Այդժամ եկար դու… Ու շրջվեց կյանքը: Դու ինձ խոստացար մեծ սեր, երջանկություն: Դու խոստացար…
   Ու հիմա երեկո է,երեկո,որին հաջորդելու է երկար սպասված ու բաղձալի գիշեր,որը խոստացել եմ քեզ: Գիշեր է գալու,մեկ մեկու գրկում երջանիկ ենք լինելու: Նախորդ անգամ առավոտյան դու չքացել էիր… Ու ես հավատով սպասեցի քեզ:
   Հիմա այստեղ ես,ու ես... ես քեզ պետք է երջանկացնեմ: Բայց ես ուզում էի երջանիկ լինել... Նա ինձ չհարցրեց ինչ եմ ուզում,պարզապես երջանկացրեց,օգնեց ավելի ճիշտ գնահատել ինքս ինձ, յուրաքանչյուր օրս դարձրեց հագեցած ու հետաքրքիր,ներկայացրեց աշխարհն ինձ ուրիշ գույներով: Իսկ դու եկար ու խոստացար. բառեր, բառեր, բառեր...
    Դեռ երեկո է,ու ես էլ եմ խոստացել անմոռաց գիշեր: Բայց ինչ-որ երջանիկ չեմ, չեմ զգում խոստացածդ երջանկությունը: Դու ինձ սովորեցրիր, որ ամեն խոստում չեն կատարում: Շնորհակալ եմ. լավ դաս էր: Իսկ այժմ ուզում եմ գնալ:
    -Ցտեսությո´ւն:
    -Իսկ իմ գիշե՞րը:

Sunday, August 10, 2014

Խաչվող ուղիներ

<<Կարծես երեկ էր, երբ կողքիդ էի, երբ կարող էի բռնել ձեռքդ,գրկել քեզ ու ամուր սեղմել կրծքիս,ինչպես դու էիր սիրում,համբուրել նուրբ վարդագույն շուրթերդ,բաց չթողնել քեզ իմ գրկից:Վստահ էի,որ իմն ես ու իմը կլինես միշտ,իմ հավատարիմ ընկերը,թանկագին կինն ու երեխաներիս մայրը:Ես հաճախ լուռ էի,բայց քեզ հետ ես երջանիկ էի:Իմ երևակայության մեջ ես գծել էի մեր ապագան: Դու ոչինչ չգիտեիր,գուցե իմ ինքնամփոփությունը քեզ ստիպում էր մտածել,թե քեզ չեմ սիրում,բայց ես ուղղակի այդպիսին եմ: Դու խենթ էիր,բայց ես քեզ հենց այդպիսին էի սիրում:Դու միշտ ժպտում էիր,իսկ ես սիրում էի թաղվել ծիծաղկուն աչքերիդ խորքում: Դու նման չէիր մյուսներին,դու դու էիր ու քո սկզբունքները,պարզ էիր,բայց ոչ պարզունակ: Քեզ հետ ուղղակի լռելն էլ էր հաճույք. սիրում էի,երբ միասին անխոս քայլում էինք,բայց այդ լռությունն այնքան բան էր ասում:Սիրում էի քո կամակորությունները,երբ չէիր ուզում մոտիկ նստել,քանզի ամաչում էիր,ու երբ ասում էի,որ փոքր-ինչ էլ մոտիկ նստես,հայտնվում էիր մյուս կողմումս:Սիրում էի… Սիրում էի քեզ:
Բայց… երևի արժանի չէի քո սիրուն:Կա´մ ուշացել էի,կա´մ էլ շուտ էի հայտնվել քո կյանքում, քանզի նա արդեն ամբողջությամբ գրավել էր սիրտդ,իսկ ես այնտեղ տեղ չունեի: Ես մի հյուր էի քո կյանքում,ում միջոցով փորձում էիր նրան սրտիցդ հանել:Հուսով եմ,որ ինչ-որ չափով կարողացա օգնել: Ի սրտե ցանկանում եմ,որ գտնես քո իրական սիրուն ու երջանիկ լինես: Չեմ զղջում,որ հանդիպել եմ քեզ.վայելել եմ երջանիկ օրեր: Էլ երբեք չենք հանդիպի,ամենքս ունենք մեր նոր ուղին,և դրանք չեն հատվի…>>:

Երանի այսպես մտածեիր,ու ես կհատեի բոլոր ուղիները…

Wednesday, June 25, 2014

Ծխախոտ

Վառեց տուփում մնացած վերջին ծխախոտը:
-Խնդրում եմ,բավական է ծխես:
-Էլի մտածում ես` ինչ կասեն ընկերներդ`ինձ տեսնելով:
-Թքած ունեմ մյուսների կարծիքի վրա: Քեզ կորցնելուց հետո հասկացա,որ պետք է ապրել ինքդ քեզ համար,ոչ թե ուրիշների:Կներե´ս:
-Ներեցի,- մի քանի վայրկյան սիգարետը պահում է բերանում ու ծուխ արձակում:
-Գիտեմ,որ մի <<կներես>>-ով ոչինչ չի փոխվում:
-Փոխվում է:
-Ի՞նչը:
-Ամեն անգամ <<կներես>> բառը լսելուց հետո մարդ գիտակցում է,որքան է արժեզրկվել ինքը: Որքան շատ են դրանք նույն մարդու կողմից,այնքան էժանագին է դրանք լսողը,քանզի հաճախ ներելիս մարդն ավելի հասանելի ու անկարևոր է դառնում: Հիասթափվում է,բայց ասում,որ ներել է. բառ,որ ուղղակի իր բառապաշարի առաջին կարգում է,բառ,որի առկայությունն ու բացակայությունն արդեն էական չեն: Ու մի օր էլ ասում ես,թե ներում ես, ու վերջ դնում այդ ամենին,ինչպես ծխախոտը,երբ բացում ես նոր տուփ,ծխում առաջինը,հետոն արդեն էական չէ,իսկ վերջինը ցավով ես ծխում,քանզի չես ցանկանում,որ վերջանա,չես ցանկանում հանգցնել ու դանդաղ ես ծխում:
-Խոսք եմ տալիս,որ սա վերջին անգամն է,վերջինն է,որ ասում եմ այդ բառը: Վերջ տո´ւր ծխելուն, ու սա թող լինի քո վերջին ծխախոտը, խնդրում եմ:
Հանգցրեց քիչ առաջ վառած,բայց գրեթե չծխած,տուփում մնացած վերջին սիգարետը, ու գնաց:
Երբեք չծխեց,երբեք չներեց,բայց գնահատվեց ու սիրվեց,չնայած չսիրեց,քանզի չբացեց սիգարետի նոր տուփ,չծխեց ու չգտավ մարդ,ով արժանի կլիներ ներման:

Thursday, February 6, 2014

Վ. Տերյան





***
Արդյոք կապրե՞ս սիրտըս մաշող կարոտը հեզ...
Չարտասանված, սրտում թաղված երազներըս աստեղաշող
Արդյոք կապրե՞ս...

Արդյոք կըզգա՞ս սիրտըս այրող սերը երազ...
Այն խոսքերը, այն երգերը, որ քեզ ասել ես չեմ կարող.
Արդյոք կըզգա՞ս...

***
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. անտառ էր, առու...
Հեքիաթի պես էր — երազի նման.
Խաղաղ երեկոն խոսում էր անձայն,
Արդյոք հիշո՞ ւմ ես. — հեռո՜ւ էր, հեռո՜ւ...
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. երկիրը պայծառ
Ժպտում էր սիրով հավիտենական.
Գարունն էր երգում ձայնով դյութական,
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. առու էր, անտառ...

Արդյոք հիշո՞ւմ ես. գիշերն էր գալու,
Հեքիաթի պես էր... Անտառ էր, առու...
Արդյոք հիշո՞ւմ ես. հեռո՜ւ էր, հեռո՜ւ
Կյա՛նք, տխուր հովիտ, հավիտյան լալու...

***
Դու քնած ես քո տաքուկ անկողնում
Եվ արև բախտի երազ ես տեսնում
Դուրսը բքաբեր քամին է տոնում,
Դուռ ու լուսամուտ ձյունով է լցնում...

Դու քնած ես քո տաքուկ սենյակում,
Ւսկ ես ցուրտ ձմռան բուք ու հողմի մեջ
Խենթ հեկեկանքով դռներն եմ թակում,
Քո փակ դռները անվերջ ու անվերջ։

Դու ինձ չես տեսնում լուսե երազում,
Դու ինձ չես լսում ձմռան փոթորկում,
Ես մութ գիշերում քե՛զ եմ երազում,
Բուք ու հողմերում ես քե՛ղ եմ երգում...

***
Դու դեռ չես մեռել իմ հիվանդ սրտում,
Դու դեռ ապրում ես երազի նման.
— Բայց չէ՞ որ միշտ էլ երազ էր միայն
Պայծառ պատկերըդ այս անապատում...

Ես քեզ սիրում եմ, դու դեռ չես մեռել
Ես ամենուրեք քե՛զ եմ որոնում.
Դու, երազների լուսե օրրանում՝
Անո՛ւրջ, որ գուցե բնավ չես եղել...

Քեզ իմ կարոտի կսկիծն է վառել
Երազանքներում իմ նվիրական.
Իմ քույր, իմ դահիճ, իմ սուրբ սիրեկան,
Ես քեզ սիրում եմ, դու դեռ չես մեռել...

 ***
Հեռու ես անհաս, իմ լուսե երազ,
Բայց քեզ է սիրտըս փայփայում թաքուն,
Փռված է լույսըդ շուրջըս և վրաս,
Անհուն աշխարհում և իմ հեզ հոգում։

Քո հեռու երկրի ուղին չըգիտեմ.—
Գուցե ես ինքըս ստեղծել եմ քեզ,
Աստվածացրել եմ, որ քեզ աղոթեմ,
Հըրամայել եմ, որ վրաս իշխես։

Եվ քաղցր է լինել քո կամքի գերին,
Քո չարությունը բարիք համարել —
Կրծքաբաց ելնել ընդդեմ քո սրին
Եվ այդ մահաբեր ձեռքը համբուրել...

Wednesday, January 8, 2014

Ծանո՞թ ենք


Առաջին երեկո

-Ծանո՞թ ենք:
-Չ´է:
-Դե արի´ ծանոթանանք:
-Չեմ ցանկանում:
-Ես Էրիկն եմ: Իսկ ի՞նչ է քո անունը:
-Ինձ հանգիստ թո´ղ: Ես վերջապես քեզ մոռացել եմ: Մի´ քանդիր թաղածս անցյալի գերեզմանը,խնդրում եմ:
-Ասում ես`անունդ Մերի՞ է: Շատ գեղեցիկ անուն ունես: Ես շատ եմ սիրում այդ անունը:
-Ասացի՝հանգիստ թո´ղ:
-Հետևիցդ չեմ ընկնելու: Հաջողությո´ւն:

Երկրորդ երեկո

-Բարի երեկո´,Մերի´:
-Բարև´:
-Ինչպե՞ս ես:
-Լավ,շնորհակալությո´ւն: Դո՞ւ:
-Ապրե´ս,շատ լավ եմ:Լա՞վ քնեցիր:
-Այո:
-Դե պատմի´ր քո մասին:
-Ի՞նչ ես ուզում լսել:
-Ո՞վ ես դու: Ինչպիսի՞ն ես:
-Ե՞ս: Ես Մերին եմ:Ժամանակին սիրում էի մեկին,իսկ հիմա ատում եմ ինձ:
-Ինձ մի ասա,թե ինչ է եղել այն ժամանակ,ես դա քեզնից լավ գիտեմ,հավատա: Ես ուզում եմ իմանալ`ով ես դու հիմա:
-Ինչի՞դ է պետք:
-Ուզում եմ քեզ ճանաչեմ:
-Ես նույնն եմ,ինչ առաջ,ում դու չցանկացար ճանաչել:
-Իսկ ես ուրիշ եմ ու ուզում եմ քեզ ճանաչել:
-Դու ուրի՞շ: Այդ ի՞նչն է քեզ փոխել:
-Ընկերներս,մարդիկ,ում համար ես պատրաստ էի ամեն ինչի,իսկ նրանք թքած ունեին ինձ վրա,ու դու,որ անկախ ամեն ինչից միակն էիր,ով սիրում էր ինձ այնպիսին,ինչպիսին կամ,ու հավատում էր ինձ:
-Մենակ ես մնացել ու ի՞նձ ես հիշել:
-Երևի…Սկսել եմ գնահատել:
-Ցավոք,դասն ավարտվել է, ու գնահատելու համար ուշ է:
-Գիտեմ: Մեկ շանս տուր,ու ես քեզ չեմ հիասթափեցնի:
-Տղամարդու խո՞սք ես տալիս,որ երբեք չեմ տխրի:
-Այո,խոսք եմ տալիս:
-Հավատա՞մ:
-Հավատա:Թվում է մեկ անգամ էլ ենք այսպես խոսել:
-Ճիշտ ես,դու այն ժամանակ էլ տղամարդու խոսք տվեցիր: Չեմ հավատում:
-Այո´,բայց ես իրոք փոխվել եմ:
-Հավատալու ուժ չես թողել:
-Գիտեմ: Գոնե թույլ տուր լինել քո լավ ընկերը:
-Որ բոլորին ասե՞ս այդ մասին ու ծաղրե՞ս ինձ:
-Ես փոխվել եմ: Թե չես հավատում,բարի գիշե´ր:

Երրորդ երեկո

-Բարև´,Մերի´:
-Բարև´:
-Ինչպե՞ս ես:
-Լավ:Դո՞ւ:
-Լավ: Ուզում եմ ֆիլմ դիտել:Ի՞նչ խորհուրդ կտաս:
-<<Վրեժի հրեշտակը>>:
-Բավական է:
-Ինչը՞:
-Ինձ նվաստացնելը:
-Բայց ես ի՞նչ ասացի:
-<<Վրեժի հրեշտակը>>:Երևի դրամա է,որտեղ աղջիկը վրեժ է լուծո՞ւմ իր նախկին ընկերոջից:
-Մտքովս էլ չէր անցնում ման թեմայով ֆիլմ ասել: Սա հոր վրեժի մասին է,երբ դուստրը իր հոր թշնամիներին ոչնչացնում է:Դրամա է,կատակերգություն ու մարտաֆիլմ:
-Ների´ր: Լավ, անպայման կդիտեմ: Քո սիրելի ֆի՞լմն է:
-Դրանցից մեկը:Ես ֆիլմեր շատ եմ սիրում:
-Ահա մեկ ինֆորմացիա.դու սիրում ես ֆիլմեր:Հիանալի է:
-Իրոք որ փոխվել ես:
-Ինչո՞ւ:
-Դու երբեք ինձ համար քո հպարտությունը չէիր ոտնահարի:
-Կյանքը ինձ դաստիարակեց:Դու ինձ դաստիարակեցիր:
-Իսկ դու ինձ հակառակը ապացուցեցիր:
-Չէ´,հավատա չափից դուրս հպարտ պետք չէ լինել:
-Համամիտ եմ:
-Ահա մեկ նմանություն մտածելակերպում:
-Երեխա ես դարձել,փափկել ես:
-Ճիշտ ես:Իսկ ի՞նչ ժանրի ֆիլմեր ես սիրում:
-Մարտաֆիլմ,դեդեկտիվ,կատակերգություն:
-Ես էլ:Էլի նմանություն:Ինչ լավ է:Առավոտյան ե՞րբ օնլայն կլինես:
-Ես ուշ եմ արթնանում,1-ից հետո:
-Ես էլ եմ սիրում երկար քնել:Ես էլ օնլայն կլինեմ,քեզ առաջարկ ունեմ:Իսկ հիմա բարի գիշեր,քաղցր երազներ:

Չորրորդ առավոտ

-Բարև´, Մերի´:Այսօր <<Մոսկվա>> կինոթատրոնում լավ ֆիլմ կա,դեդեկտիվ է:Երկու տոմս ունեմ,արի գնանք:
-Բարև´:Ների´ր,բայց քեզ հետ ոչ մի տեղ էլ չեմ գա:
-Իսկ եթե խնդրե՞մ:
-Ո´չ: Իսկ քեզ ո՞վ ասաց,թե մոռացել եմ ամեն ինչ:
-Խնդրում եմ:Գեթ մեկ հանդիպում:
-Ինչի՞դ է պետք:
-Ուղղակի ուզում եմ քեզ տեսնել,ինձ բանակ են տանելու,ուզում եմ վերջին անգամ քեզ տեսնել:
-Ե՞րբ է ֆիլմը:
-Այսօր՝ժամը 3-ին,ուշ ժամ չեմ ընտրել,որ քեզ հարմար լինի:
-Եղավ:

Չորրորդ երեկո

-Էրի´կ,շատ լավ ֆիլմ էիր ընտրել,բավական հետաքրքիր էր:
-Անչափ ուրախ եմ,որ քեզ դուր եկավ:Քաղցած եմ: Մոտակայքում լավ պիցցա են պատրաստում:Արի´ գնանք:
* * *
-Մերի´,վաղուց այսքան երջանիկ չէի եղել:
-Ես էլ:Բայց ինչո՞ւ ես անընդհատ ժպտում:
-Հիշո՞ւմ ես,մի օր ես քեզ նույն հարցը տվեցի,երբ միասին զբոսնում էինք:Հիշո՞ւմ ես, դու ի՞նչ պատասխանեցիր:
-Ասացի,որ ուղղակի շատ երջանիկ եմ:
-Այն ժամանակ ես քեզ չհասկացա,իսկ հիմա ինքս եմ դա զգում:Կարծես, ամեն ինչ առաջվանը լինի,բայց, ի տարբերություն 3 տարի առաջ անցկացրած օրերի, ես երջանիկ եմ:Շնորհակալ եմ քեզ: Սա իմ վերջին օրն էր:Ինձ վաղը տանում են բանակ:
-Ես քեզ սպասել եմ 3 տարի,2 տարի էլ կսպասեմ:
-Արժանի չեմ:
-Այն ժամանակ էլ արժանի չէիր... ավելի,քան հիմա:Բայց ես հավատում եմ…
-Ես քեզ երբեք բաց չեմ թողնի:Դու ամենալավն ես:
-Երև՞ի ուզում էիր ասել`միակը,ով պատրաստ է թքել իր ինքնասիրության վրա հանուն քեզ:
-Ո´չ: Դու միակն ես,ով միշտ ապրել է իմ ուղեղում,հիշողություններում,երազներում,ու այժմ նաև սրտում:
-Վաղո՞ւց էիր այս խոսքերը պատրաստել:
-Դրանք միշտ էլ ինձ հետ են եղել,ուղղակի չեմ արտահայտել:
-Ասենք՝ հավատացի:

Օր յոթ հարյուր երեսունչորսերորդ

-Բարև´,Մերի´: Ես արդեն տանն եմ:Մահու չափ ուզում եմ քեզ տեսնել:
-Բարև´:Ես էլ եմ ձեր տանը ու արդեն տեսնում եմ քեզ:

Friday, October 18, 2013

Հեքիաթ

17.10.2013

Երևան. Մեսրոպ Մաշտոցի պողոտա. գիշեր. 23:00 : Սառը քամու շոյանքը պարուրել է ինձ.  հաճելի ցուրտ է: Միայնակ նստած եմ նստարանին,ձեռքերս եմ շփում ու փորձում տաքացնել: Առջևովս մարդիկ են քայլում,ովքեր իրենց դժգոհ դեմքերով հիասթափեցնում են նաև ինձ: Բարկացա այդ մտքից: Ես սիրում եմ գիշերը, իսկ հիմա քաղաքի կենտրոնում նստած այլանդակում եմ բարձր տրամադրությունս: Հենվեցի աթոռի հենակին: Սկսեցի դիտել այն գեղեցիկ փոքրիկներին,ովքեր անհոգ ժպտում էին իրենց ծնողներին,այն սիրահար զույգերին,որոնց դեմքին արտահայտված էր երջանկության փայլը: Մութ է, բայց փողոցի , սրճարանների ու ավտոմեքենաների լույսերը գիշերը դարձնում են հեքիաթային: Գլուխս  բարձրացրի,որ նայեի երկնքին. հրաշք. երկնքում լիալուսին էր, մի քանի աստղ և ամպի ոչ մի նշույլ: Իդեալական գիշեր,կախարդող միջավայր,որը դեմքիս ակամա ժպիտ նկարեց ու տվեց գեղեցիկ, արտասովոր տրամադրություն: Տուն գնալու ցանկություն ամենևին չկա, չեմ ուզում հեռանալ այս հեքիաթից: Սա յուրահատուկ օր է, երբ ինձ տրված է հնարավորություն վայելելու երևանյան մի հիասքանչ գիշեր,այն էլ միայնակ… Շուտով եկավ տաքսին… Տանն էի,նորից նույն չորս պատը, իսկ դասերն էլ բավականին շատ էին: Տրվելով դրանց, մոռացա  ամեն ինչի մասին, միայն հետզհետե քնելու ցանկությունն էր ուժեղանում… Շատ կարճ էր հեքիաթը, բայց ավելի գեղեցիկ հեքիաթ ես դեռ չէի տեսել…

Thursday, October 3, 2013

Սուբյեկտիվ կարծիք


Հնուց ի վեր կարծրացած է մի գաղափար. անբարոյական է նա, ում առաջին տղամարդը իր ամուսինը չէ, կամ նա, ով խաբել ու օգտագործել է մի շարք << բարոյական >> աղջիկների ( եթե ձեր ասած բարոյականն էր,թող չտրվեր ) : Նողկալի է այս ամենը,այնքան, որ չգիտեմ,թե որտեղից սկսեմ խոսել կամ ինչպես ավարտեմ: Մարդիկ մտածում են այնպես,ինչպես իրենց սովորեցրել են: Իսկ երբևէ փորձե՞լ եք տալ ձեր մտքերին ազատություն ու ինքներդ ձեզ համար գծել բարոյականության սահմանները,կրկնում եմ` ձեզ համար,ոչ թե ուրիշների: Յուրաքանչյուր մարդ ունի յուրօրինակ մտածելակերպ, յուրաքանչյուրի համար բարոյականության սահմանները տարբեր են: Ինչո՞ւ եք առանձնացնում միայն սեռական հարաբերությունները: Ասենք, աղջիկը ոչ մի ընկեր չի ունեցել անգամ,բայց գաղտնի կերպով սիրահետում է իր բոլոր ընկերուհիների ընկերներին, կամ թեկուզ ինչ-որ կերպ թիկունքից հարված հասցնում ընկերուհուն: Արդյոք նա բարոյակա՞ն է: Ինքս նրան կանվանեմ անբարոյական, իհարկե միայն ինձ համար, քանզի դա իմ կարծիքն է,որը պետք է մնա իմ մեջ,ու, առհասարակ, ինձ համար ընտանիքից հետո ամենակարևոր արժեքն ընկերությունն է: Նույնը նաև տղաների համար կասեմ: Կռվում ընկերոջը լքող ու դավաճանող տղան ինձ համար ավելի անբարոյական է, քան հազարավոր աղջիկների սրտեր կոտրած, բայց ընկերոջ համար ամեն ինչի պատրաստ մարդը: Սեռական ակտիվ կյանք,որն համարում են անբարոյականություն: Ինչո՞ւ: Ես այսքան ժամանակ դա չեմ կարողացել հասկանալ ( եթե կարելի է, բացատրեք ): Մարդ, որ բավարարում է իր ցանկությունը, ինչո՞ւ է անբարոյական: Ես չեմ խոսում ամեն պատահածի հետ քարշ գալու երևույթի մասին,չնայած ինքս դրա մեջ ինկվիզիցիայի ենթարկելու պատճառ չեմ տեսնում:Դրանից առավել վատ է, երբ վաճառում են մարմինը,տալիս գնահատական իրենց,բայց ինձ համար դա էլ դեռ բարոյականության սահման չէ: Գուցե, այդ ամենով հանդերձ, այդպիսի մարդիկ ավելի լավն են, գուցե նրանք ձեզ ավելի հավատարիմ կլինեն,քան ուրիշները:
 
Մի´ դատեք մարդկանց ձեր գծած բարոյականության սահմաններում,ընդհանրապես մի´ դատեք: Ոչ ոք իրավունք չունի քննադատել ուրիշի քայլերը: Այդպիսի մարդիկ նույնպես կարող են ձեզ դատել,քանզի յուրաքանչյուրի համար իր մտածելակերպն է ճիշտ,ու ոչ ոք չի կարող կոնկրետ սահմանում տալ լավին ու վատին:Կարծիք մի´ կազմեք մարդու մասին, եթե նրան լիովին չեք ճանաչում, իհարկե իմաստ չունի քննարկել այն դեպքը, երբ մարդուն, առանց ճանաչելու ու ուրիշների կարծիքների հիման վրա,ձևավորում եք ձեր կարծիքը: Եղե´ք ինքնուրույն , ոչ թե հասարակության կարծիքից կախված: Ազա´տ եղեք ձեր մտքերում.դուք դրա իրավունքն ունեք:Ավելի լավ է արտահայտել մտքերն ու ցույց տալ,թե ով եք իրականում, քան ներկայացնեք ձեզ այլ կերպ,իսկ ներքուստ լինել ուրիշ մարդ: Ազատվե´ք վախի զգացումից, միայն վախեցե´ք ամեն տեսակ վախերից:


                                     Ինկվիզիցիա. իսկ սա բարոյակա՞ն է: